|
|
|
| |
|
 |
Νικηφόρος
Λύτρας (1832
- 1904) |
| |
|
| |
Ο Νικηφόρος Λύτρας (Πύργος
Τήνου, 1832 – Αθήνα, 13 Ιουνίου 1904) ήταν ένας από τους
μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους και δασκάλους της
ζωγραφικής κατά τον 19ο αιώνα. Θεωρείται από τους
σημαντικότερους εκπροσώπους της Σχολής του Μονάχου και
πρωτοπόρος στην διαμόρφωση της διδασκαλίας των Καλών
Τεχνών στην Ελλάδα.
Ο Νικηφόρος Λύτρας ήταν γιος ενός λαϊκού μαρμαρογλύπτη,
ο οποίος περιπλανήθηκε σ' όλες τις μεγάλες πόλεις των
Βαλκανίων αναζητώντας την τύχη του και τελικά κατέληξε
στην Τήνο. Ο πατέρας μετέδωσε στο γιο του τη μεγάλη
αγάπη του προς την καλλιτεχνία και ο Νικηφόρος Λύτρας
από μικρή ηλικία είχε εκπλήξει με το πλούσιο ταλέντο του
όσους έτυχε να τον γνωρίσουν.
Το 1850, σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, πήγε στην Αθήνα μαζί
με τον πατέρα του και γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνών (η
μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών). Στο Σχολείο των
Τεχνών, σπούδασε ζωγραφική με δασκάλους τον Γερμανό
διευθυντή της Σχολής, Λουδοβίκο Θείρσιο (Λούντβιχ Τιρς,
Ludwig Thiersch), τους αδερφούς Μαργαρίτη και τον Ιταλό
Ραφφαέλο Τσέκκολι (Raffaelo Ceccoli). Το 1860, με
υποτροφία του βασιλιά Όθωνα, πήγε στο Μόναχο για να
σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών και
έτσι βρέθηκε στην καρδιά της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής
ζωής. Εκεί δάσκαλός του ήταν ο Καρλ φον Πιλότυ (Karl von
Piloty), ο βασικός εκπρόσωπος της ιστορικής ρεαλιστικής
ζωγραφικής στην Γερμανία.
Ο γαλατάς (1895). Λάδι σε καμβά, 53 εκ. x 37 εκ. Εθνική
Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
Το 1862, με την έξωση του βασιλιά Όθωνα, το ελληνικό
κράτος διέκοψε την υποτροφία που του χορηγούσε, αλλά ο
εύπορος βαρώνος Σιμών Σίνας, πρέσβης της Ελλάδας στη
Βιέννη, ανέλαβε τα έξοδα των σπουδών του. Το καλοκαίρι
του 1865, λίγο πριν αναχωρήσει για την Ελλάδα, συνάντησε
τον φίλο του Νικόλαο Γύζη, που μόλις είχε φθάσει στο
Μόναχο για να σπουδάσει και αυτός κοντά στον Πιλότυ.
Μαζί με τον Γύζη επισκέφθηκαν εκθέσεις και μουσεία και
πήγαν για λίγες ημέρες στις εξοχές του Μονάχου, σε
γραφικά χωριά της Βαυαρίας.
Με την επιστροφή του στην Αθήνα, ο Λύτρας διορίστηκε
καθηγητής στο Σχολείο Καλών Τεχνών, στην έδρα της
Ζωγραφικής, την οποία κατείχε για 38 ολόκληρα χρόνια
διδάσκοντας με υποδειγματική ευσυνειδησία και ζήλο. Το
1873, μαζί με τον Γύζη, έκανε ένα τρίμηνο ταξίδι στη
Σμύρνη και τη Μικρά Ασία. Τον επόμενο χρόνο πήγε πάλι
στο Μόναχο και επέστρεψε στην Αθήνα τον Απρίλιο του
1875. Τον [Σεπτέμβριο του 1876, μαζί με τον Γύζη πάλι,
αναχώρησε για το Μόναχο και το Παρίσι. Το 1879
επισκέφθηκε την Αίγυπτο και τον χειμώνα του ίδιου έτους
παντρεύτηκε την Ειρήνη Κυριακίδη, κόρη εμπόρου από τη
Σμύρνη. Τον επόμενο χρόνο γεννήθηκε το πρώτο από τα έξι
παιδιά τους, ο Αντώνιος. Ακολουθούν τέσσερις ακόμα γιοι
— ο Νικόλαος, ο Όθων, ο Περικλής και ο Λύσανδρος — και
μία κόρη, η Χρυσαυγή. Ο γιος του Νικόλαος έγινε κι αυτός
ζωγράφος με πλούσιο και πολύ σημαντικό έργο.
Ο Λύτρας εργάστηκε ευσυνείδητα και ως ζωγράφος και ως
καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών και γνώρισε νωρίς την
αναγνώριση και τη δόξα. Κοντά του μαθήτευσαν πολλοί
ζωγράφοι, που αργότερα ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους
και διακρίθηκαν, μεταξύ των οποίων ο Γεώργιος Ιακωβίδης,
ο Πολυχρόνης Λεμπέσης, ο Περικλής Πανταζής, ο Γεώργιος
Ροϊλός και ο Νικόλαος Βώκος.
Πέθανε σε ηλικία 72 ετών το καλοκαίρι του 1904, μετά από
σύντομη ασθένεια που εικάζεται ότι οφειλόταν σε
δηλητηρίαση από τις χημικές ουσίες των χρωμάτων. Λίγους
μήνες αργότερα, την έδρα του στο Σχολείο Καλών Τεχνών (Πολυτεχνείο),
ανέλαβε ο παλαιός μαθητής του Γεώργιος Ιακωβίδης.
Το ζωγραφικό του έργο
Κατά την περίοδο που ήταν μαθητής του Πιλότυ στο Μόναχο,
ο Λύτρας ασχολήθηκε με την λεγόμενη «ιστορική ζωγραφική»
με θέματα παρμένα από την ελληνική μυθολογία και την
ελληνική ιστορία. Στην περίοδο του Μονάχου
συγκαταλέγονται οι πίνακές του: Ο απαγχονισμός του
Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, Η Πηνελόπη διαλύει τον ιστό της,
Η Αντιγόνη εμπρός στο νεκρό Πολυνείκη.
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, άρχισε να ασχολείται
με προσωπογραφίες. Ο καταξιωμένος Λύτρας ήταν από τα πιο
δημοφιλή πρόσωπα στους αθηναϊκούς καλλιτεχνικούς κύκλους
της εποχής του. Συμμετείχε και τιμήθηκε σε πάμπολλες
εκθέσεις: στις πανελλήνιες εκθέσεις στο Ζάππειο, τις
παγκόσμιες εκθέσεις του Παρισιού (1855, 1867, 1878, 1889
και 1900), την παγκόσμια έκθεση της Βιέννης (1873), και
τις εκθέσεις που οργάνωνε τακτικά ο Καλλιτεχνικός
Σύλλογος Παρνασσός. Ως επίσημος προσωπογράφος της υψηλής
κοινωνίας της Αθήνας φιλοτέχνησε ολόσωμα μνημειακά
πορτρέτα μελών των οικογενειών Σερπιέρη, Καυτατζόγλου,
διευθυντών της Εθνικής Τράπεζας και άλλων επιφανών
Αθηναίων που συγκαταλέγονται στα πιο σημαντικά δείγματα
της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αι.
Οι ηθογραφίες του Λύτρα, είδος στο οποίο θεωρείται
εισηγητής, ανταποκρίνονται στην κυρίαρχη ιδεολογία της
αστικής τάξης της εποχής και στο γενικό αίτημα για την
απόδειξη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων. Τα ταξίδια
του στη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο πλούτισαν τους
πίνακές του με αραπάκια, φελάχες, χότζες και άλλα
στοιχεία του της προσφιλούς στην Δύση μυστηριακής
Ανατολής. Τα έργα των τελευταίων του χρόνων διαπνέονται
από την μελαγχολία των γηρατειών, από θρησκευτικές
ανησυχίες και μηνύματα θανάτου. Προς το τέλος της ζωής
του, ασκητικές και μαυροντυμένες υπάρξεις με κέρινα
πρόσωπα πήραν την θέση των λυγερόκορμων κοριτσιών. Ο
καταξιωμένος Λύτρας ήταν από τα πιο δημοφιλή πρόσωπα
στους αθηναϊκούς καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής του.
Συμμετείχε και τιμήθηκε σε πάμπολλες εκθέσεις: στις
πανελλήνιες εκθέσεις στο Ζάππειο, τις παγκόσμιες
εκθέσεις του Παρισιού (1855, 1867, 1878, 1889 και 1900),
την παγκόσμια έκθεση της Βιέννης (1873), και τις
εκθέσεις που οργάνωνε τακτικά ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος
Παρνασσός. Ως επίσημος προσωπογράφος της υψηλής
κοινωνίας της Αθήνας φιλοτέχνησε ολόσωμα μνημειακά
πορτρέτα μελών των οικογενειών Σερπιέρη, Καυτατζόγλου,
διευθυντών της Εθνικής Τράπεζας και άλλων επιφανών
Αθηναίων που συγκαταλέγονται στα πιο σημαντικά δείγματα
της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αι.
Η πολύχρονη θητεία του ως καθηγητή στη Σχολή Καλών
Τεχνών έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη της σύγχρονης
ελληνικής ζωγραφικής. Αν και προσκολλημένος πάντα στις
αρχές του ακαδημαϊσμού της Σχολής του Μονάχου και
ανεπηρέαστος από το ρεύμα των ιμπρεσιονιστών, εντούτοις
προέτρεπε πάντα τους μαθητές του να είναι ανοιχτοί στις
νέες τάσεις. Ως καλλιτέχνης και ως δάσκαλος, ο Λύτρας
σημάδεψε την πορεία[10] της νεοελληνικής ζωγραφικής. «Η
αγάπη προς το ωραίον είναι η γέφυρα μεταξύ Θεού και
ανθρώπου», έλεγε.
Διακρίσεις
Το 1903 παρασημοφορήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος.
Το 1909 — μετά τον θάνατό του — έργα του παρουσιάστηκαν
στην έκθεση «Η σχολή του Πιλότυ 1885-1886» στην γκαλερί
Heinemann του Μονάχου. Το 1933 πραγματοποιήθηκε μεγάλη
αναδρομική έκθεση στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με 186
έργα του. Τα ελληνικά ταχυδρομεία τον τίμησαν με την
έκδοση γραμματοσήμου.
Από τη
Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια |
| |
|
| |
|
 |
Nikiforos Lytras (1832
-
1904) |
| |
|
| |
Nikiforos Lytras (Greek:
Νικηφόρος Λύτρας; 1832, Pyrgos, Tinos – June 13, 1904,
Athens) was a nineteenth-century Greek painter. He was
born in Tinos, and trained in Athens at the School of
Arts. In 1860 he won a scholarship to Royal Academy of
Fine Arts of Munich. After completing these studies, he
became a professor at the School of Arts in 1866, a
position he held for the rest of his life. He remained
faithful to the precepts and principles of the Munich
School, while paying greatest attention both to
ethographic themes and portraiture. His most famous
portrait was of the royal couple, Otto and Amalia, and
his most well-known landscape a depiction of the region
of Lavrio.
Nikiforos Lytras was the son of a popular marble
sculptor. In 1850, at the age of eighteen years he went
to Athens to study in the School of Arts. He studied
painting with Ludwig Thiersch and Raffaelo Ceccoli.
After graduating in 1856, he began teaching an
elementary course in writing.
In 1860 with a Greek government's scholarship he went to
Munich to study in the Royal Academy of Fine Arts where
after some time, he succeeded in being accepted into the
classes of Karl von Piloty. In 1862 after King Otto was
exiled the scholarship was no longer available to Lytra
so the expenses were undertaken by the ambassador of
Greece in Vienna Simon Sinas. In the summer of 1865
before his return to Greece he met Nikolaos Gyzis in
Munich. There they visited and studied art masterpieces.
Following his return to Athens, Lytras became professor
at the Athens School of Fine Arts in the department of
Painting and he taught until the time of his death, some
38 years. Spyridon Vikatos was one of his pupils.
For four years, starting in 1873, he travelled to Smyrna
and Asia Minor, Munich and Egypt with Gyzis during which
he produced a number of Orientalist works.
In 1879 he married Irene Kyriakidi daughter of a
tradesman from Smyrna and they had six children. His son
Nikolaos Lytras followed in his footsteps by also
studying at the Munich academy of Fine Arts and also
heading the Athens School of Art. In later life he
founded the 'Art Group', which many years later in 1919
exhibited in Paris, with participants including the
engraver Demetrios Galanis, a friend of Derain, Braque
and Picasso and a member of the French Academy. The
nineteenth-century painters Ioannis Altamouras and
Periklis Pantazis (both of whom died young) may be
regarded as forerunners of this group.
Nikiforos Lytras died at the age of 72 in 1904, after a
short illness that is believed to have been caused by
his colours’ chemical substances. After his death
Georgios Jakobides took his place at the Athens School
of Fine Arts.
Lytras oeuvre falls into distinct periods. During the
time that Lytras was Piloty's student he focused in
history painting. His subjects were inspired from Greek
Mythology and Greek history. After his return to Greece
he started to paint portraits and every day life scenes.
During this period, he wrote that "The painter should
devote himself to genre painting, and to subjects that
move, delight, and educate the people". His trips in
Minor Asia and Egypt enriched his paintings with
Oriental themes, including the people and their
lifestyles. In the closing years of his life, he painted
many scenes about aging, loneliness and the fear of
death.
Lytras was one of the most famous painters in Athens. He
participated and honored in many exhibitions: at the
Zappeion exhibitions, as well as in exhibitions in Paris
(1855, 1867, 1878, 1889 and 1900) and in Vienna (1873).
Also as he was the official portraitist in Athens and he
painted many members of the upper class of his time.
His contribution in art was conceived also through his
courses in the Athens School of Fine Arts. Although
devoted to the school of Academic Realism and remaining
uninfluenced by Impressionism, he marked Greek art
history in his own way.
In 1903 he was decorated with the Golden Cross of the
Order of the Redeemer. In 1909 – after his death - some
of his paintings were presented in Piloty's School
(1885–1886) in Munich. In 1933 in Athens School of Fine
Arts an exhibition with Lytras' 186 paintings were
presented. |
| |
|
| |
|
|
|
